GERENOVEERDE ‘BELGEN & OOSTENRIJKERS’                          in 19 foto’s   (nov 2021)

 

orginele ‘belgen’ in schuttersbosch

..

DE OUDE ‘BELGISCHE’ WONINGEN

In bovenstaande fotostrip staan enkele van de originele oude ‘Belgen’ in Schuttersbosch. Ze zijn rond 1956 als tijdelijke noodwoning gebouwd. De woningen waren eerst bedoeld voor toenmalig Belgisch-Congo, maar werden door beëindiging van de koloniale bezetting overbodig, en overgenomen in Nederland. De Schuttersbosche Belgen zijn nooit gerenoveerd. Omdat ze niet voor renovatie in aanmerking komen, zijn en worden ze door verhuurder Woonbedrijf gesloopt. Dat is jammer, want er zijn nog diverse fraaie en intacte rijen originele Belgen aanwezig, zoals op de Weegbreelaan (afb. 2), Sporkenhout  laan afb. 4) en Heksenkruidlaan (afb. 5).

Alle (mei/’21) bestaande oude Belgen staan op de fotopagina: klik op   ALLE ‘BELGEN & OOSTENRIJKERS’ 

..

oude belg in veldhoven

..

Net als in Schuttersbosch zijn ook in Veldhoven rond 1956 dezelfde woningen neergezet. Een wijk van ca 50 ‘Belgen’. Ook vrijstaand, vrijstaand-geschakeld, of twee-onder-een-kap als geschakeld rijtje. En evenals in Schuttersbosch door Philips aangekocht. Via Philips gingen de Belgische buurten in Veldhoven en Schuttersbosch naar woonstichting Hertog Hendrik van Lotharingen, welke in 2005 opging in woningcorporatie Woonbedrijf, tot heden eigenaar-verhuurder in Schuttersbosch en Veldhoven. Een identieke situatie voor beide Belgische buurten.

..

oude belg met nieuw pannendak in Veldhoven

..

 

veldhovense rijtjes, identiek aan de Wegendoorn-, Heksenkruid- en sporkenhoutlaan

..

 

orginele vrijstaande veldhovense belg met nieuw pannendak

..

In de Veldhovense buurt zijn de meeste woningen in top-conditie, liefdevol en goed tot uitstekend gerenoveerd. Nieuw pannendak, strak in de lak, dubbelglas, dak-en-muur-isolatie. Binnen met cv, soms designradiatoren, moderne keukens, nieuwe badkamers, zwevende inbouwtoiletten. Diverse vormen van uitbouw, soms aan de zijkant, meestal aan de niet zichtbare achterzijde.

De daken in Veldhoven en Schuttersbosch vertonen geen tekenen van dóórzakken. Getuigenis van solide hout-skeletbouw.

..

veldhovense belg met oud dak maar nieuwe raampartij

..

 

..

In tegenstelling tot Schuttersbosch, worden in Veldhoven de Belgen niet gesloopt maar verkocht, door eerst Hertog Hendrik van Lotharingen, nu Woonbedrijf. Naast verkoop is ook sprake van verhuur door Woonbedrijf. Bovenstaande twee woningen waren al langer geleden partikulier verkocht, en zijn in nov ’21 opnieuw partikulier doorverkocht. Beiden met een vraagprijs van € 375.000. Beiden in uitstekende modern gerenoveerde conditie, zowel binnen als buiten. De linkerwoning van buiten in originele staat gerestaureerd, de rechterwoning voorzien van een vertikale houten buitenschil.

Woonbedrijf draagt door verkoop van de Veldhovense Belgen zorg voor behoud, terwijl in tegenstelling hiermee de identieke schuttersbosche Belgen niet geschikt worden geacht voor verkoop of renovatie. In Veldhoven is de Belgische verkoop voorzien van toekomstbestendige ketting-bedingen om de daknok op originele hoogte te behouden. Waarom wél deze liefdevolle zorg voor het cultuurhistorisch erfgoed in Veldhoven, maar niet in Schuttersbosch?

Meer nog dan in Veldhoven vormt de inpassing van de oude Belgen in het rijk beboste Schuttersbosch een unieke beeldelement. Handhaving van tenminste een deel van deze Belgen betoont gepast respect naar de historie van de na-oorlogse wederopbouw. Eindhoven heeft al zo weinig bewaard erfgoed.  De geschakelde strips op de Heksenkruidlaan, Sporkenhoutlaan en Wegendoornlaan liggen allen tegenover een bosstrook:  goede kandidaten voor erfgoed-behoud!

..

..

De oorspronkelijke berging aan de zijkant is bij de woning betrokken en voorzien van een staande houtstructuur. Het vernieuwde pannendak is schuin aflopend  doorgetrokken, vergelijkbaar met de moderne ‘Belgische’  finnlog-vide woningen (de nieuwe finnlogs komen uit Finland) in Schuttersbosch.

..

erkers aan de voorzijde, soms met glas-in-lood

..

De wijk Schuttersbosch transformeert van oud naar nieuwbouw. Van huur naar voornamelijk koop. Van vrijwel uitsluitend 65-plussers naar in hoofdzaak jongere bewoners met kinderen. Bejaardenhuizen zijn uit, de overheid wil dat ouderen langer in hun woning of wijk blijven wonen. Daarom moet een wijk gepaste voorzieningen hebben. Speel- en experimenteermogelijkheid voor kinderen; activiteiten-, ontmoetingsgelegenheid met steun voor ouderen. Desondanks is besloten de enige speelgelegenheid voor kinderen te verwijderen voor nieuwbouw, terwijl ook voor ouderen geen voorziening wordt aangebracht. De maatschappelijke effecten, nieuwe behoeften en hierbij passende sociale infrastructuur, komen in de wijkvernieuwingsplannen niet voor. Voor een leefbaar klimaat zijn uitsluitend woningen niet voldoende. Kinderen, ouderen, en ieder daartussen verdienen méér!

Een helft van de geschakelde twee-kapper aan de Sporkenhoutlaan herbergt een dagbestedingsvoorziening voor mensen met een beperking. Dat maakt de naastliggende helft tot voor de hand liggende partner-kandidaat voor een steun-en-activiteitenvoorziening voor ouderen, kinderen en ieder die behoefte heeft aan sociale verbinding.

..

verhoogde glaspartij tot de dakgoot

..

 

..

Een nieuwe buitenschil van vertikaal houtwerk, een modern pannendak, een compacte erker. Alles in topconditie. De linkerwoning met een nog oud pannendak.

..

..

Modern gerenoveerde Belg. De schoorsteen aan de zijkant geplaatst in natuursteen, in harmonie met het moderne pannendak, met dakwaterafvoeren van zink. Voorzien met een nieuwe geïsoleerde buitenschil, met puien van dubbelglas.

….

oude ‘oostenrijkers’  in Schuttersbosch

..

DE OUDE ‘OOSTENRIJKSE WONINGEN’

Afbeelding 2 en 4 tonen de ‘grote vrijstaande Oostenrijkers’ in Schuttersbosch. Afbeeldingen 1, 3 en 5 tonen gehalveerde ‘kleine twee-kapper Oostenrijkers’, die nu dus vrijstaand zijn. Het zijn de 3 laatste nog aanwezige ‘kleine Oostenrijkers’, de rest is afgebroken. Ze zijn verhuurd en worden na leegstand door Woonbedrijf gesloopt. De sloop van de grote vrijstaande  Oostenrijkers is inmiddels gestopt. Ze worden nu door Woonbedrijf partikulier verkocht en blijven zo als bijzonder cultuurhistorisch erfgoed van na-oorlogse wederopbouw voor de toekomst bewaard. Gelegen in het volwassen groen vormen de kleine en grote Oostenrijkers unieke en waardevolle  beeldelementen.

Alle (mei/’21) bestaande oude ‘Oostenrijkers’ staan op fotopagina: klik op ALLE BELGEN EN OOSTENRIJKERS  

..

kleine ‘oostenrijker’ in Dorenakkers

..

Begin jaren 50 gaf het ministerie van Wederopbouw en Volkshuisvesting de aanzet tot verwerving van hout-skelet-bouw woningen uit Oostenrijk. De betaling vond plaats in natura, met zaden, visconserven en gedroogde groenten. Van de 800 woningen die voor Nederland werden aangekocht, zijn er nog een paar honderd bewoond. Een aantal is inmiddels Rijksmonument (Emmeloord), provinciaal monument (Hoogeveen), of gemeentelijk monument (Leeuwarden). Hieruit blijkt besef en erkenning voor dit unieke culturele erfgoed.

..

 twee-kappervariant van Doornakkers

..

In Eindhoven verwierf Philips de ‘Oostenrijkers’ in ruil voor aardappelen en radio’s. Ze werden gebouwd in onder meer de wijken Schuttersbosch en Doornakkers. Er zijn enkele varianten. In Schuttersbosch staan grote vrijstaande woningen gemengd met kleine twee-onder-een-kap woningen. In Doornakkers vindt je rijtjes-woningen, afgewisseld met diverse twee-kappers.  In vergelijking met Schuttersbosch kent Doornakkers detailvarianten zoals de overdekt-inspringende voordeur bij ‘hun’ Oostenrijkers. De kleine Oostenrijkse variant van Schuttersbosch komt in Doornakkers niet voor. Net als bij de oude ‘Belgen’ is het eigendom van de oude ‘Oostenrijkers’ via Philips overgegaan naar Hertog Hendrik van Lotharingen, dat in 2005 opging in Woonbedrijf.

..

..

De Oostenrijkers in de wijk Doornakkers zien er voornamelijk goed tot uitstekend onderhouden uit. Veelal gerenoveerd, gemoderniseerd of origineel-getrouw gerestaureerd. Nieuwe dakbedekking,dubbelglas, dak- en muurisolatie, moderne hoogwaardige interieurs met cv, nieuwe keukens, badkamers, zwevende inbouwtoiletten. Regelmatig aan de achterzijde buiten het straataanzicht uitgebouwd.

Net als in Veldhoven worden ook deze ‘Doornakkers-oostenrijkers’ door Woonbedrijf – naast huur – te koop aangeboden. In nov/’21 werden kleine Oostenrijkers verkocht, aan de Gen. Bothastraat met een vraagprijs van € 439.000, en aan de Gen. Cronjéstraat met € 369.000.

..

..

Woonbedrijf neemt het historisch erfgoed van de Doornakkers-Oostenrijkers serieus. In samenwerking met de Stichting Wederopbouw Eindhoven (stg. bescherming wederopbouw erfgoed Eindhoven) heeft Woonbedrijf in 2014 een boek (68 blz.) gepubliceerd. Met liefde en zorgvuldige aandacht voor detail wordt de geschiedenis beschreven. De Eindhovense wethouder-wonen (Torunoglu) heeft hierin het voorwoord geschreven. Er is geluisterd naar verhalen van bewoners. Instructieve illustraties van technische constructiedetails bedoelen nieuwe eigenaren te helpen in de renovatie en restauratie van de woningen. Hulde!

Het bevreemdt dat hetzelfde Woonbedrijf in hetzelfde tijdsbestek dezelfde wederopbouw-Oostenrijkers in Schuttersbosch onachtzaam behandelt. De oorspronkelijke twee-kappers zijn doormidden gezaagd, de helft is gesloopt. Inmiddels is geen enkele twee-kapper meer intact. Nu resteren 3 vrijstaande ‘kleine Oostenrijkers’ (gehalveerde 2-kappers) in de variant die in Doornakkers niet voorkomt. Nu nog unieke restanten, is hun toekomst sloop en definitief verdwijnen!

..

..

Het lot van verdwijnen is voor de grote Oostenrijkers sinds enige tijd tot staan gebracht. Deze woningen worden niet langer gesloopt, maar verkocht aan partikulieren. Te zien is dat woningen door nieuwe partikuliere eigenaren modern en met zorg zijn gerenoveerd, en soms zeer orgineel-getrouw gerestaureerd. Anderen kennen uitwendige aanpassingen, maar blijven de karakteristieke uitstraling tonen.

Het is de Eindhovense cultureel historisch erfgoed behartigers als de Stichting Wederopbouw Eindhoven en de Henri Van Abbe Stichting (Erfgoedwaakhond van  Eindhoven) op het lijf geschreven zich ook voor de oude ‘Belgen en Oostenrijkers’ van Schuttersbosch in te zetten. Niet voor niets hebben deze woningen in andere steden de status van Rijks-, provinciaal- en gemeentelijk Monument gekregen. Het is nog net niet te laat!

..

 

..

doornakkersvariant met kleine zij-aanbouw

..

rijtjes-oostenrijker in Doornakkers

..

voor meer Schuttersbosch fotografie en info: klik op   SCHUTTERSBOSCH-PROJECT

voor algemene en wereld fotografie: klik op    HOMEPAGE

….