stratumse heide | LumenCamera.nlstratumse heide

STRATUMSE HEIDE, BOS EN VENNEN in 38 foto’s (nov 2021)

wandelgebied bij het karperven

Het bosgebied achter de wijk Schuttersbosch heet officieel ‘De Stratumse Heide’. Eeuwen geleden waren de zandgronden bebost, terwijl delen ook stuifzandgebied waren. Sinds de middeleeuwen vestigden zich kleine boerengemeenschappen. Stukjes bos werden gerooid voor akkers. Omliggend bos werd gekapt voor heideontwikkeling. De schapen graasden de heide af, aten jonge boompjes en grasontwikkeling. Dit hield de open heide in stand. De schapenmest diende als bemesting voor de zandgrondakkers. De uitvinding van de kunstmest maakte dit ca 150 jaar geleden overbodig. De schaapshoederij liep terug, de bebossing rukte weer op en de heidegebieden krompen. Wat achter de wijk nu bos is, was vroeger heide: de Stratumse heide.

Het bos van de Stratumse Heide wordt Schuttersbos genoemd. Dat vind zijn oorsprong in de periode van de oorlogen. Het gebied werd schiet- en oefenterrein voor het graven van schuttersputjes en loopgraven. De verwijzing bleef hangen in de naam van de wijk. Aan de zuid-rand van de wijk is het bos doorsneden met restanten van gaten en sleuven. Als je het niet weet denk je aan afwateringsslootjes….die nergens op afwateren, en soms vreemde hoeken maken. Sinds die tijd zijn ze met bosmateriaal dicht geslibt, nu nog maar ca 40 cm diep. Als je het weet zie je er tientallen.

pad naar de heide

voorjaar. kanunnikensven

waterdrieblad in het kanunnikensven

Het bosgebied heeft drie vennen: Kanunnikensven, Rietven en Karperven. In het Kanunnikensven vind je onder meer waterdrieblad, waterlelie en het weinig voorkomende veenmos, dat in het voorjaar bloeit als veenpluis. Het water moet daarvoor arm, niet bemest zijn. Dat kan door zijn geïsoleerde. De groei van jonge boompjes, struiken en ‘door groenafval verrijkte bodemslib’ moet na een periode van jaren worden verwijderd. Anders groeit het ven dicht. Om natuur te behouden, moet je paradoxaal de natuur soms niet zijn gang laten gaan. Datzelfde geldt voor de heidegebieden, die hier geen oorspronkelijke natuur maar cultuurgebied zijn. Maar wél mooi!

ondergroei op open plekken

Een rijke en ruige ondergroei met vooral in het voorjaar veel wilde planten, zie vooral aan de randen van het bos. Daar is meer licht aanwezig. Lange tijd dienden de bossen als eenzijdig productiebos voor de mijnbouw en scheepsbouw. Die periode is in de jaren ’60 afgesloten. Vervolgens groeide de ambitie om de bossen weer gemengd, natuurlijker en rijker te maken. Het groeiend resultaat ervan zien we nu 60 jaar later.

vingerhoedskruid

heidegebied achter het bos

Van het eeuwenlang beheerde heidegebied is nog ca. 20% over. Oorspronkelijk vormde de heide vrijwel één gebied van Eindhoven tot aan de Achelse Kluis op de belgische grens. Via natuurbruggen over de A67 en de provinciale weg Leende-Valkenswaard kun je zonder asfalt te betreden, te voet van Schuttersbosch naar Achel. Je passeert dan diverse van de nog bestaande heidegebieden.

begroeid heideveldje nabij het karperven

karperven in de winter

bevroren pitrietknop

avondgloed bij het kanunnikensven

eerste sneeuwval

vorst bij het karperven

parasolzwam

fietspad langs de heide

pijpestrootje met dode berk

De laatste schaapsherder van Stratum was Cor Adriaans, met zijn boederij in wat nu de wijk Putten naast Gijzenrooi is. Bebouwing van Gijzenrooi en Putten maakten ca 2005 een einde aan de boerderij. De heide werd niet meer begraasd en wordt daardoor verstikt door pijpestrootje en uitzaaiing van nieuwe bomen. De komst van grote grazers moet deze ontwikkeling tegengaan.

vroege winterrijp

laatste najaars-zon

schemering in het bos

voorjaarsriet en fonteinkruid

bekertjesmos op stronk

zomers bospad

waterlelies op de vennen

regenaankondiging. kanunnikensven

herfst aan het karperven

winterplassen op de heide

Op diverse plaatsen rond Schuttersbosch en Gijzenrooi bestaat de ondergrond uit diepere, weinig water doorlatende leemlagen. Dat zie je vooral in de winter en het voorjaar met lang aanwezig blijvende plassen. In de hoogzomer zie je in de lagere heidegedeelten dopheide staan, die het moeten hebben van vocht. Op de heuveltjes overheerst de droge struikheide.

het bos heeft een wirwar van paden

krenteboompjes. eerste voorjaarbloeiers

Aan de lager gelegen bosranden, richting het vochtiger ‘Gijzenroois plas-dras-gebied’, krijgt het bos een bijna ondoordringbaar karakter met weelderige ondergroei van struiken en wilde planten.

verdronken berkenstam op de heide

hout mag vergaan. voeding voor andere organismen

Het hout van omgevallen bomen en afgewaaide takken mag tegenwoordig blijven liggen. Op de arme zandgronden zorgen ze als voedselbron voor planten en dieren, voor toename is de bos- en biodiversiteit.